Het logo van MUSICO Reizen is een portret van Leonardo da Vinci, Ritratto di musico. Het is een prachtig portret van een jongeman die een velletje muziek in de hand houtdt. Een van de weinige schilderijen overigens die van de veelzijdige kunstenaar bewaard is gebleven. Maar wie is de geportretteerde?
Deductie en reductie
Jaren geleden – tijdens de NOVA-uitzending van 28 februari 2008 – liet cartoonist Siegfried Woldhek via een prachtig staaltje deductie en reductie zien wie de man op het schilderij Portret van een musicus van Leonardo da Vinci volgens hem is. Namelijk Leonardo da Vinci zelf.
De redenering van Siegfried Woldhek is gebaseerd op een aantal kunsthistorische aannames. Elke grote kunstenaar maakt zelfportretten. Deze zelfportretten zijn altijd frontaal of voor driekwart gepositioneerd. Verder is in diverse bronnen gemeld dat Da Vinci een mooie man was. De vele tronies of groteske koppen van Da Vinici’s hand vallen dus af.
Op deze manier houdt Siegfried Woldhek drie portretten over, waaronder het Portret van een musicus. Deze portretten vertonen enige gelijkenis met elkaar: zelfde brede voorhoofd, zelfde vorm van de wenkbrauwen, zelfde kuiltje in de kin. En het mooie is dat deze drie portretten in chronologie ook nog lijken te kloppen. Het oudste portret laat een jongere man zien. Het jongste portret toont Leonardo op oudere leeftijd.
Waar of niet waar, dat is de vraag
Dus Musico gaat vanaf nu door het leven als een zelfportret van Leonardo Da Vinci? De eerste reacties uit de kunstwereld waren weinig positief. In de eerste plaats is de datering van de schilderijen en tekeningen van Da Vinci uitermate moeilijk. Niets is met zekerheid te zeggen. In de tweede plaats is men er vrijwel zeker van dat het Portret van een musicus in opdracht is geschilderd. Voor een dergelijk schilderij zal Da Vinci uiteraard niet zichzelf geportretteerd hebben. En in de derde plaats: er is zoveel werk van Da Vinci verloren gegaan. Wellicht dat bij dat werk wel een of meer zelfportretten hebben gezeten.
Maar toch: in vele bronnen staat vermeld dat Leonardo een bijzonder mooie jongen was, zijn krullen worden meermaals beschreven. En zie: ook ons portret laat een mooie jongeman zien met een prachtige bos krullen aan weerszijden van zijn baret. Zou het dan toch … ?
Kortom: het lijkt erop dat Musico zijn ware identiteit voorlopig nog geheim houdt en misschien komen wij er wel nooit achter. Of dat erg is? MUSICO Reizen denkt van niet. Zonder raadsels geen mooie verhalen meer.
