(Verona, Italië)

'Ritorna Vincitor!' Met deze woorden begroette dirigent Serafin in juni 1913 stertenor Zenatello toen deze aanschoof op een terrasje op het Piazza Brà in Verona. Met dit citaat uit Aida bracht Serafin onbedoeld alle losse eindjes bij elkaar: Zenatello wilde ook eens triomferen in Aida na de successen van zijn grote concurrent Caruso; Serafin wilde de 100-ste geboortedag van Verdi vieren. En voor beide wensen gold: waar en hoe?
Het was Zenatello, die turend naar het imposante Romeinse amfitheater uit het begin van de jaartelling dat naast het Piazza Brà ligt, tot het lumineuze idee kwam Aida op te voeren in de Arena.
Wat in de daaropvolgende weken volgde, mag men gerust een knap staaltje productiewerk noemen. Binnen 12 weken slaagden de heren er in een imposante enscenering van Aida op te zetten waar nota bene heel Europa naar kwam kijken. Van Puccini tot Mascagni, van Franz Kafka tot alle koninklijke hoogheden zat iedereen op 10 augustus 1913 in de Arena naar de geboorte van een traditie te kijken.
Want sinds 1913 is Aida met Verona verbonden. En men zag een Aida zoals deze nog nooit was vertoond. Want anders dan in de operatheaters – hoe groot ook – bood de Arena werkelijk alle ruimte om een levensechte enscenering neer te zetten. Met een heuse stadspoort in de grote triomfscene van Radames in de tweede akte, met levensgrote sfinxen en obelisken, met een complete legereenheid. De getallen logen er dan ook niet om: 120 musici in de orkestbak, 180 koorzangers, 36 danseressen, 40 kinderen, 280 figuranten, 30 paarden.
De avond werd geopend met een hommage aan Verdi: duizenden en duizenden kaarsjes werden ter nagedachtenis aan Verdi gebrand. Deze hommage die de Veronese opera-avonden zo beroemd maken en zoveel bijdragen aan de entourage, wordt tot op de dag van vandaag gehandhaafd.
Nog steeds herbergt het amfitheater in de gewelven diverse dierenverblijven voor paarden, dromedarissen en olifanten en wat dies mee zij. Want nog steeds laten regisseurs zich graag inspireren door de enorme ruimte die hen tot de beschikking staat.