1532 - 14 juni 1594

Orlando di Lasso was een man van vele talen - van zijn moedertaal Vlaams, Frans, Italiaans, Spaans, Duits tot aan het Latijn - en van vele namen: Orlando de Lattre als kind in zijn geboorteplaats Mons in Vlaanderen, als Orlando di Lasso als student in Italië, Roland de Lassus bij de Franse koning en Orlandus Lassus in de Latijnstalige gemeenschap.

Orlando di Lasso was een 'uomo unversale' die net zo makkelijk van taal en naam wisselde als van genre. Hij schreef Franse chansons, Duitse liederen, Italiaanse madrigalen en daarnaast missen, motetten en vier passies. Vooral in zijn motetten toont hij een enorme emotionele zeggingskracht. Maar Orlando di Lasso kon ook humoristisch uit de hoek komen, getuige zijn drinkliederen en zijn muziek op teksten uit de klassieke literatuur.

Als 13-jarige kwam Orlando di Lasso in Italië terecht, als zoveel koorknapen voor hem vanuit de Lage Landen naar Italië werden gebracht. Maar de naam van Orlando di Lasso snelde hem vooruit, hij verwierf al op jonge leeftijd een enorme reputatie. Na aanstellingen in onder meer Napels en Rome kwam hij in 1556 terecht aan het hof van hertog Albert van Beieren, eerst als tenor en vanaf 1563 als kapelmeester. Orlando di Lasso was toen 24 jaar en hij zou de hofkapel niet meer verlaten. Hij maakte de Beierse hofkapel tot een van de beste van Europa.

Orlando di Lasso wordt vaak vergeleken met zijn tijdgenoot Palestrina. Veel hadden de twee componisten niet gemeen, behalve hun tijdsgewricht. Palestrina werkte zijn leven lang in Rome, voor de kerk. Hij schreef bijna alleen maar sacrale muziek waarbij wereldlijke elementen zorgvuldig vermeden werden. Orlando di Lasso daarentegen schreef in alle mogelijke genres, en schroomde niet in zijn missen populaire liedjes op te nemen. En waar Palestrina op zoek was naar een esthetisch afgewogen contrapunt met lange lijnen, was Orlando di Lasso altijd op zoek naar manieren om nog meer expressie aan de tekst te kunnen geven. Voor Orlando di Lasso was contrapunt dan ook niet per definitie de manier om structuur te geven aan een werk.

Met zijn streven naar expressie diende Orlando di Lasso als rolmodel voor componisten in de late 16e eeuw en begin 17e eeuw. Zo wordt bijvoorbeeld Schütz wel 'de kleinzoon van Orlando di Lasso' genoemd. Schütz was leerling van Giovanni Gabrieli die weer bij Orlando di Lasso in de leer was geweest.