Jean Sibelius (componist)

(08 december 1865 - 20 september 1957)

Nog in 1894 schreef Sibelius aan zijn vrouw Aino: 'ik geloof dat ik vooral een toonschilder en een dichter ben. Liszts kijk op muziek staat het dichtste bij mij. Dat is het symfonisch gedicht.' Sibelius had toen al naam gemaakt met de symfonische gedichten Kullervo, De zwaan van Tuonela en En saga. Een jaar later volgde Lemminkäinen.

Dat Sibelius stond echter open voor verandering van gedachten. Vanaf 1899 schreef hij zeven symfonieën, zonder enige programmatische inhoud. Sibelius zelf zei dat een symfonie niet zomaar een compositie is maar een 'innerlijk credo op een bepaald punt in iemands leven'.

Sibelius was in 1892 het Finse muziekleven binnengestormd met Kullervo, een kolossaal symfonisich gedicht dat zijn inspiratiebron had gevonden in de Kalevala, het Finse epos dat in de 19e eeuw de Finse identiteit zou vormgeven en waardoor vele kunstenaars zich lieten inspireren. Zo ook dus Sibelius die na studie in Helsinki en Berlijn in Wenen terecht kwam en daar, ver weg van zijn huis en zijn grote liefde Aino, zich voor de Finse cultuur begon te interesseren. Nu Kullervo zou Sibelius nog veelvuldig uit de Kalevala putten (Lemminkäinen, De zwaan van Tuonela, Tapiola, om slechts enkele werken te noemen).

Voor Kullervo had Sibelius al behoorlijk wat geschreven, vooral kamermuziek. Hij was als tiener begonnen met componeren, geheel op eigen houtje en zonder enige begeleiding 'om regenachtige dagen door te komen'. Sibelius dacht aanvankelijk aan zichzelf vooral als violist, niet als componist. Met de première Kullervo gold Sibelius echter direct als een belofte, én als de man die de Finse muziek op een hoger plan bracht. Vanaf deze tijd schreef de componist vooral nog orkestwerken en nauwelijks nog kamermuziek.

Hoewel Sibelius zich bijzonder voor de Finse cultuur interesseerde, was het niet zo dat hij voor alles een Fins componist wilde zijn. Voor de traditionele Finse muziek was in de symfonieën niet tot nauwelijks plaats.

In 1926 schreef Sibelius op verzoek van de New York Philharmonic Society Tapiola, een symfonisch gedicht over de bosgeest Tapio uit de Kalevala. Er volgde nog een aanzet voor een Achtste Symfonie maar ongelukkig met de resultaten verbrandde de componist zijn schetsen. En schreef niets meer.

Jean Sibelius