Componist: Leos Janáček
Librettist:
Ozef Kalda
Première: 18-04-2921 te Brno
De krant Lidové noviny publiceerde in 1916 in Brno een reeks anonieme gedichten. Zij waren zogenaamd het werk van een jonge boerenzoon die zijn geboortedorp verlaten had voor een zigeunermeisje.
Janáček was geraakt door de gedichten. Toen hij een jaar later de veel jongere Kamila Stösslova ontmoette, diepte hij de gedichten op om ze te bewerken voor een liedcyclus. Hij schreef aan Kamila: "Terwijl ik er aan werkte, dacht ik alleen aan jou."
Net als de boerenzoon Janik had ook Janáček een onmogelijke liefde opgevat. "Het is een mooie wereld, onze wereld - maar wel een verzonnen wereld. Deze verzonnen wereld is voor mij zo noodzakelijk als water en lucht", zo schreef Janáček aan Kamila.
In de liedcyclus - voor de ongebruikelijke bezetting van tenor, sopraan en drie vrouwenstemmen - gaat Janik echter een stap verder in zijn liefde. Hij geeft zijn thuis op voor het zigeunermeisje Zefka, met alle consequenties vandien. "Ik zal alles doen wat het lot beveelt."