Das Wohltemperierte Klavier (kamermuziek)

Componist: Johann Sebastian Bach

Première: deel 1 geschreven in 1722, deel 2 geschreven in 1740-1742, nooit officieel in première gegaan

Toelichting

Bijna zijn leven lang schreef Bach combinaties van preludes en fuga's. In 1722 verzamelde hij 24 van deze paren in een mooi handschrift dat hij de opdracht meegaf 'bedoeld als profijt voor en het gebruik door muzikale jeugdigen die naar onderwijs verlangen, en vooral bedoeld als tijdverdrijf voor hen die al geschoold zijn in deze studie'. Een serie preludes en fuga's dus als studiemateriaal én voor de ontspanning. Het bijzondere van deze eerste serie was dat Bach preludes en fuga's schreef in alle toonsoorten en deze in een chromatische volgorde zette.

Met het combineren van een prelude en een fuga ontwikkelde Bach een nieuw genre waarin zich bijvoorbeeld ook Sjostakovitsj beoefende terwijl andere componisten zeer aangetrokken werden door Bachs gang door alle toonsoorten. Chopin bijvoorbeeld schreef op deze manier een serie van 24 preludes.

Het handschrift uit 1722 betekende evenwel niet het einde van Bachs serie preludes en fuga's. In de eerste plaats bleef Bach schaven aan zijn preludes en fuga's. En bovendien begon Bach aan een tweede serie die hij in de jaren 1738-1742 verzamelde. Helaas is van deze tweede serie niet een complete autograaf bewaard gebleven.

Hoewel de legendes doen vermoeden dat Bach na zijn dood in vergetelheid raakte, is inmiddels genoegzaam bekend dat zijn werk voor een deel volop in de belangstelling bleef. Dat geldt zeker voor Das wohltemperierte Klavier. Zo speelde elfjarige Beethoven hieruit tijdens zijn lessen bij Christian Gottlob Neefe. Mozart arraneerde delen van Das Wohltemperierte Klavier voor strijkers op verzoek van baron Gottfried van Swieten. En van Haydn is bekend dat hij een kopie van het tweede deel van Das wohltemperierte Klavier in bezit had.