Componist: Carl Orff

Librettist: Carl Orff

Première: 20-02-1943 te Frankfurt

Korte inhoud

Op een dag vindt een boer een gouden vijzel op zijn land. Tegen het advies van zijn dochter in biedt de boer zijn koning deze vijzel aan. Terstond wordt de boer gevangen gezet op verdenking van het achterhouden van de gouden stamper.
In de kerker jammert de boer aan stuk dat hij beter naar zijn verstandige dochter had moeten luisteren. De koning wordt nieuwsgierig naar deze dochter en laat haar bij zich brengen. Zij lost drie raadsels voor hem op, waarna de koning en de boerendochter trouwen.
Maar als de koning een ezeldrijver onterecht veroordeelt, eist de dochter rechtvaardigheid waarna zij het kasteel wordt uitgejaagd. Bij wijze van gunst mag zij meenemen wat haar het liefste is. De dochter geeft de koning een slaapdrankje, stopt hem in een kist en neemt haar liefste koning zo mee naar haar eigen huis.

Toelichting

Carl Orff schreef voor Die Kluge niet alleen de muziek maar stelde ook het libretto samen. De basis is het sprookje van de de Verstandige dochter, zoals dat ook in de verzameling van de gebroeders Grimm is opgenomen. Maar Orff wilde graag meer actie in het verhaal. Inspiratie daartoe vond hij in het boekje "Die deutschen Sprichwörter" uit 1846. Hij voegde drie boeven aan het verhaal, drie vagebonden die door hun levenswijze ongezouten kritiek konden leveren. Of, zoals Orff in 1943 tijdens première vlak na de val Stalingrad zei: "Want wie veel heeft, heeft ook de macht. En wie de macht heeft, heeft het recht. En wie het recht heeft, buigt het, want over alles heerst geweld."