Componist: Bernd Alois Zimmermann

Librettist: Bernd Alois Zimmermann

Première: 15-02-1965 te Keulen

Korte inhoud

De opera bestaat uit 4 akten en 15 scènes. Plaats en tijd: Lille en Armentières in Franstalig Vlaanderen, gisteren, vandaag en morgen.

Marie is verhuisd van Armentières naar Lille samen met haar vader Wesener, een handelaar. Ze schrijft een brief naar de moeder van haar verloofde (Stolzius). Marie krijgt ruzie met haar zus Charlotte.
Stolzius lijdt aan liefdesverdriet sinds Marie vertrokken is, maar krijgt hoop als hij van zijn moeder haar brief te lezen krijgt.
Desportes is een rijke Fransman en een klant van Wesener. Hij maakt de veel simpeler Marie met succes het hof. Haar vader echter verbiedt hen samen naar het theater te gaan, het zou schade aan de gehele familie kunnen brengen.
Wesener adviseert zijn dochter wat beter op te passen met Desportes, alhoewel hij hoopt dat ze ooit met zo'n aristocraat zou trouwen. Tot het zo ver is moet ze Stolzius maar niet opgeven. Er is storm op komst

De soldaten rusten uit in het café in Armentières. Ze plagen de nietsvermoedende Stolzius met insinuerende opmerkingen over Marie's verhouding met Desportes.
Marie leest een verwijtende brief van Stolzius. Op dat moment komt Desportes binnen. Hij dicteert haar een smalend antwoord. Zijn gevlij valt nu in goede aarde bij Marie. In de volgende scène zien we tegelijkertijd Marie en Desportes in een liefdesspel en aan de andere kant Stolzius met zijn moeder. Zij noemt hem een soldatenhoer. Stolzius verdedigt haar en zweert wraak op Desportes.

Om zich te kunnen wreken is Stolzius oppasser geworden van de officier Majoor Mary, met wie Marie inmiddels contact heeft. Marie heeft opnieuw een aanbidder, graaf De la Roche. Zijn moeder overtuigt hem van de verhouding af te zien en neemt Marie zelf in dienst.

Majoor Mary ontmoet in de tuin van gravin De la Roche Marie. Ze worden onderbroken door de komst van de gravin. Marie loopt weg. Ondanks de waarschuwing van de gravin stemt Marie toe in een nieuwe ontmoeting met Desportes. Een slecht besluit: ze wordt verkracht door een van Desportes’ mannen. Ze belandt in de prostitutie. Stolzius wil zich alsnog wreken op Desportes.
Terwijl Desportes en de Majoor samen dineren, luistert Stolzius hun gesprek af. Desportes noemt Marie terwijl Mary opmerkt dat hijzelf graag met Marie had willen trouwen. Stolzius vergiftigt de soep van Desportes. Als deze een pijnlijke dood sterft, schreeuwt Stolzius de naam van Marie in zijn gezicht en neemt zelf vergif in.

Wesener wordt op straat aangesproken door een bedelares. Eerst weigert hij haar geld te geven, maar doet dat vervolgens toch, denkend aan zijn eigen dochter. Hij ziet niet dat zij het is.

Toelichting

Zimmermanns opera werd lange tijd als onspeelbaar
beschouwd. Met complexe simultaanscènes en verschillende
orkesten maakt de componist de klassieke geschiedenis
van het soldatenliefje Marie met haar hang naar het
hogere tot een parabel over hedendaagse maatschappelijke
structuren en tot een aanklacht tegen elke vorm van
onderdrukking – militair, sociaal zowel als privé. Hij neemt
niet alleen afstand van de eenheid van tijd, maar gebruikt
tevens de meest uiteenlopende muzikale vormen. Jazzklanken
en Bach-koralen, elektronische klankmassa’s en
coloratuurzang culmineren uiteindelijk in een akoestische
atoomexplosie, die de oproep behelst het zojuist aanschouwde
nooit (meer) werkelijkheid te laten worden en
het ook nooit meer te vergeten.