Componist: Walter Braunfels
Librettist:
Walter Braunfels
Première: 30-11-1920 te München
Twee heren, Hoffegut en Ratefreund, verlaten de stad om zich terug te trekken in het rijk van de vogels. Wiedehopf, de koning van de vogels, ontvangt hen met weinig enthousiasme. Hij wil namelijk vooral rust en zoals hij al voorvoelt: die rust zal hij niet krijgen met deze heren in zijn rijk.
Ratefreund, even gewiekst als op macht belust, bedenkt een plan om een stad in de wolken te bouwen. Vanuit dit prachtvolle Wolkenkuckucksheim zullen de vogels dan over de mensen én de goden heersen. De offerrook vanaf de aarde zal immers door de stad de hemel niet meer kunnen bereiken. Ratefreund moet praten als Brugman om zijn plannen te kunnen doorzetten, want veel vogels hebben slechte ervaringen met mensen.
De nieuwe stad ziet er uiteindelijk schitterend uit. Een waarschuwing van Prometheus slaat Ratefreund in de wind, helaas. Wolkenkuckucksheim wordt met de grond gelijk gemaakt en de vogels moeten de goden als hun meerderen erkennen.
Ratefreund en Hoffegut keren terug naar de stad, weinig aangedaan door de catestrofe die ze hebben aangericht.
Een van de meest interessante nieuwe werken, zo noemde dirigent Bruno Walter het werk bij de première in München in 1920. En ook in de rest van Europa was men in de jaren '20 nog vol lof over deze opera van Braunfels. Daarna braken er nieuwe tijden aan, het neoclassicisme enerzijds en experimenten met seriële muziek anderzijds leek menigeen interessanter en het werk van Braunfels verdween voor decennia naar de achtergrond. Pas aam het einde van de 20e eeuw kreeg men weer belangstelling voor zijn werk.
De komedie van Aristophanes, waarop Die Vögel is gebaseerd, krijgt bij Braunfels wat duistere trekjes mee en draait bovendien op een tragedie uit, omdat Braunfels de oorlog tussen de vogels en de goden in een catastrofe laat eindigen. Zijn eigen traumatische ervaringen tijdens W.O.I zullen daarbij ongetwijfeld een rol hebben gespeeld.