Componist: Claudio Monteverdi
Librettist:
Alessandro Striggio
Première: 24-02-1607 te Mantua
L'Orfeo vertelt de geschiedenis van de zanger Orpheus. Nog maar net getrouwd verliest Orpheus zijn jonge vrouw Euridice door een dodelijke beet van een giftige slang. Orpheus reist af naar de onderwereld en weet met zijn betoverende muziek de heersers van de onderwereld zo ver te krijgen dat hij Euridice mag terughalen. Voorwaarde is echter dat hij - zolang hij in de onderwereld is - niet zal omkijken. Bekropen door angst en argwaan kijkt Orpheus wél om.
De afloop van L'Orfeo is bij Monteverdi een gulden middenweg tussen het traditionele dodelijke einde van de held uit de antieke traditie en het 'lieto fine' (de gelukkige afloop) van het baroktheater: Apollo, de goddelijke vader van de zanger neemt zijn zoon op in de hemel. Daar zal hij, vrij van alle aardse zorgen, in de zon en de sterren het evenbeeld van zijn geliefde Euridice herkennen.
De 'favola in musica' L'Orfeo is het eerste dramatische werk van Monteverdi. De première ervan in 1607 aan het hof van Mantua was een groot succes. Met dit werk is Monteverdi de eigenlijke schepper van het 'dramma per musica', de opera. Uitgangspunt was de declamatie van de tekst, net als bij de werken de Camerata dei Bardi uit Florence het geval was. Echter, bij Monteverdi werd het recitatief melodischer. Zeer belangrijk is daarbij ook het koor en de interessante, rijke orkestpartij (deze omvat alle 16e- en 17e-eeuwse instrumenten) die in de karakterisering van Orfeo reeds op het principe van het leidmotief vooruitloopt.