Componist: Igor Stravinsky
Première: 13-06-1911 te Parijs
Tijdens maslenitsa (een Russische feest) laat een magiër op de jaarmarkt in Sint-Petersburg drie poppen tot leven komen: Petroesjka, de ballerina en de Moor. Het is duidelijk dat Petroesjka verliefd is op de ballerina maar dat het hart van de ballerina bij de Moor ligt. Uit jaloezie valt Petroejska de Moor aan. Later die avond vermoordt de Moor Petroesjka, tot grote ontzetting van het publiek. De politie ondervraagt de magiër over de gang van zaken waarop de magiër laconiek antwoordt dat Petroejska maar een pop is. Hoe anders denkt hij hierover als in de nacht, wanneer iedereen vertrokken is, de geest van Petroesjka terugkeert.
Onmiddellijk na de première van De vuurvogel in 1910 kwamen Stravinsky en Diaghilev overeen dat Stravinsky muziek zou schrijven bij het beeld dat hem voor ogen stond: een heilig heidens ritueel waarbij een meisje zich dood danst. Hoe groot was de verbazing van Diaghilev toen deze Stravinsky een paar maanden later opgetogen over een heel ander werk hoorde praten. Maar praktisch als de impresario was, hij zag meteen mogelijkheden in het "Konzertstück" waar Stravinsky hem delen uit liet horen. En zo ontstond Petroesjka, een knappe samentrekking van een Russische sprookje met de Italiaanse commedia dell'arte over de liefde en jaloezie van drie poppen.