“Ik ben niet iemand van absolute waarheden.”
De eerste keer dat Michel Khalifa kennis maakte met MUSICO Reizen was toen hij samen met zijn vrouw een operareis boekte. Hij ging als gast met een open mind op reis naar Hamburg. ‘Het bleek een leuke groep met allemaal gelijkgestemde mensen, maar ik was met mijn 37 jaar wel de jongste’, zegt hij nu met een brede glimlach. Inmiddels is hij zelf een gewaardeerd reisleider. Hij herinnert zich nog hoe hij en de andere gasten in de watten werden gelegd. Dat probeert hij nu zelf elke reis te doen. ‘Wat mij bij MUSICO Reizen aanspreekt, is de aandacht voor de individuele reiziger’, aldus Khalifa.
Michel Khalifa is geboren en getogen in Parijs. Hij is opgevoed met klassieke muziek. Er is een foto van hem als klein ventje waarop hij met zijn duim in zijn mond naar een plaat van Bach luistert en aandachtig naar de platenspeler kijkt.
Michel Khalifa begon op zijn zevende met vioolspelen. Hij speelde jaren in een jeugdorkest en zong later in koren. Ondanks de alomtegenwoordige muziek was het niet vanzelfsprekend dat hij ook een carrière in die richting zou hebben. Khalifa studeerde bedrijfskunde en ging werken bij Michelin, eerst in zijn geboorteland en in Zwitserland, later in Nederland. Pas op 28-jarige leeftijd besloot hij het roer om te gooien. Hij stopte met zijn werk bij Michelin en schreef zich in voor een studie muziekwetenschappen bij de Universiteit Utrecht.
Na zijn studie vestigde hij zich als zelfstandig musicoloog. Zijn werk is altijd veelomvattend geweest. Hij schrijft onder meer programmatoelichtingen voor concertzalen, verzorgt cursussen, geeft lezingen, maakt interviews voor bladen, schreef recensies voor Het Parool en is reisleider bij MUSICO Reizen. Dat combineert hij met een part-time baan als docent muziekgeschiedenis aan het Conservatorium van Amsterdam.
Docent en reisleider probeert studenten en MUSICO-gasten iets extra’s te brengen
Wie met Michel Khalifa praat, praat met een man die een enorme honger heeft naar kennis en die graag die kennis deelt met anderen. De tijd van zelf musiceren is al lang voorbij, toch boeit de uitvoerende kant hem nog net zoveel als de theoretische kant. Dat blijkt als hij vertelt over zijn interviews met musici. ‘Daar leer ik veel van. Ik vind het interessant om van bijvoorbeeld een violist of een dirigent te horen wat zijn visie is op een bepaald stuk. Je hoort dan dingen die in geen enkel boek staan’, aldus Michel.
Hij vertelt vol passie over zijn werk als docent, het werk met jonge mensen. Tegenwoordig is het niet meer vanzelfsprekend dat jongeren die aan het conservatorium studeren, een baan in een orkest krijgen. Khalifa is zich daar van bewust. ‘Goed kunnen spelen is niet meer de enige vaardigheid die nodig is voor een carrière als musicus. Daarom proberen mijn collega’s en ik de studenten meer vaardigheden bij te brengen die er voor zorgen dat ze een competitief voordeel hebben,’ zegt Michel. Hij leert studenten een goed verhaal te vertellen, analyses van muziekstukken in een context te plaatsen. ‘Ze moeten alles weten van de inhoud van het repertoire dat ze spelen. Dat geeft ze een voorsprong’, aldus Michel Khalifa.
Goed gastheerschap
Dat inzicht neemt hij mee op zijn reizen voor MUSICO Reizen. Goed gastheerschap is buiten kijf, gasten moeten in de watten worden gelegd, maar Michel Khalifa probeert iets extra’s te geven. ‘Het kan gebeuren dat één van de gasten op reis zich meer in Verdi verdiept heeft dan ik. Ik beschouw het dan als mijn taak om verdieping te brengen. Hoe? Bijvoorbeeld door het werk van Verdi te plaatsen in de tijd waarin het is geschreven. Te kijken naar de Italiaanse politiek van die tijd en te kijken naar wie zo’n componist heeft beïnvloed. Maar ik ben niet iemand van absolute waarheden. Ik heb geleerd goed te luisteren en niet mijn eigen ideeën op te dringen. Ik vind het interessant als meningen uiteenlopen, daardoor krijg je interessante discussies’.
Docent en reisleider, studenten en MUSICO-gasten. Is er eigenlijk verschil? ‘Het zijn allemaal mensen met passie voor muziek. Het verschil is dat studenten vol vragen zitten en zich graag willen bewijzen. De gasten van MUSICO Reizen hebben het stadium bereikt dat ze nog steeds vragen hebben, maar niks meer hoeven te bewijzen’, zegt Michel Khalifa.
Het interview met Michel Khalifa werd opgetekend door Jan de Vries (september 2017).
Meer over Michel Khalifa leest u hier.