ca 1585 - 23 november 1585

Father of English church music
Thomas Tallis overleed in 1585, in dienst bij koningin Elizabeth I als 'Gentleman of the Chapel Royal'. Volgens de berichten was hij toen 80 jaar. Over zijn geboorte - zo rond 1505 - en zijn eerste levensjaren is echter niets bekend. Zijn naam duikt in 1530 op, Tallis zou organist van de Benedictine Dover Priory zijn. Als koning Henry VIII het klooster in 1535 ontbindt, zwerft Tallis wat rond. Hij is onder meer verbonden aan de St Mary-at-Hill in Londen en vanaf 1538 organist aan het Waltham Abbey. Maar als ook dit klooster de deuren moet sluiten, vindt Tallis een post bij de Canterbury Cathedral. In 1544 is hij 'Gentlemen of the Chapel Royal', een post die hij zijn verdere leven vervult onder de heerschappij van de koningen Henry VIII en Edward VI en de koninginnen Mary I (Mary Tudor) en Elizabeth I.

Het leven van Tallis voltrok zich gedurende de heerschappij van vijf vorsten die er elk een eigen mening over muziek in het algemeen en de geestelijke muziek in het bijzonder op na hield. De religieuze overtuiging van de vorst is af te lezen aan het werk dat Tallis voor de kerk schreef. Was de dienst in het latijn of in de eigen volkstaal Engels? Mochten er melismatische passages (meer dan een noot muziek per lettergreep) in de muziek voorkomen? Moest de tekst homofoon (alle stemmen met een zelfde ritme) op muziek gezet worden, zodat de tekst duidelijk hoorbaar was, of mochten de stemmen meer individueel hun weg zoeken (contrapunt)?
In welk religieus vaarwater Tallis ook verkeerde, hij had altijd oog voor de nuances in de tekst en daarin verschilde hij van zijn voorgangers. Het ritme maar ook de inhoud van de tekst kreeg bij Tallis een muzikale vertaling, zowel in zijn Engelstalige homofone kerkmuziek zoals het wonderschone If ye love me, als in zijn Latijnse kerkmuziek waarin contrapunt het uitgangspunt is, zoals in Salvator mundi of in zijn twee zettingen van The lamentations of Jeremiah, waarin hij beide technieken verenigde tot één geheel.

Tallis zelf is waarschijnlijk altijd katholiek gebleven, net zoals zijn beroemdste leerling Byrd, met wie samenwerkte bij the Chapel Royal. In 1575 verkreeg het tweetal van koningin Elizabeth I het alleenrecht voor het uitgeven van muziek, hoewel dat weinig succesvol bleek.
Op 23 november 1585 overleed Tallis in zijn huis in Greenwich. 'Tallis is dead and music dies,' memoreerde Byrd.