Componist: Sergei Rachmaninov

Première: 09-05-1893 te Moskou

Korte inhoud

De titelrol is een landerige rijkeluiszoon die zich aansluit bij een zigeunerkaravaan op zoek naar een meer zinvol bestaan. Hij wordt verliefd op een zigeuner meisje, Zemfira, met wie hij een korte tijd gelukkig samenwoont. Als ze hem moe wordt en een jonge zigeuner minnaar neemt, reageert Aleko volgens de valse 'beschaafdheid' waarmee hij is opgevoed, doodt het paar in een vlaag van woede en wordt verbannen uit de stam. Het libretto onderstreept de parallel met Cavalleria rusticana, op dat moment de nieuwste rage, door een lyrisch orkestraal intermezzo onmiddellijk vooraf te laten gaan aan de moord.

Toelichting

Aleko was een officiële afstudeeropdracht, niet alleen gegeven aan de 19-jarige Rachmaninov, maar aan alle drie de leden van Arensky's vrije compositieklas aan het Conservatorium van Moskou in 1892. Alleen de versie van Rachmaninov werd uitgevoerd.
Beginnend met de twee zigeunerdansen, die voltooid werden tussen 23 maart en 4 april, completeerde Rachmaninov de volledige partituur iets meer dan drie weken later. Het bleek de daadwerkelijke start van de professionele loopbaan van de jonge componist, waarmee hij niet alleen het hoogst mogelijke cijfer en een gouden medaille in de wacht sleepte, maar ook zijn eerste publicatie. De opera kreeg de meest prestigieuze première denkbaar, onder leiding van Ippolit Al'tani. Het was Tschaikovsky zelf die voorstelde Aleko te combineren met zijn eigen Jolanthe.