Componist: Alexander Zemlinsky
Première: 28-05-1922 te Keulen
Tijdens de verjaarsfestiviteiten van de Infanta wordt het cadeau van de sultan binnen gedragen: een dwerg. De Infanta vindt de dwerg een leuk speeltje en vraagt hem een liedje voor haar te zingen. (Het vrolijke lied van de dwerg verandert al snel in een melancholische melodie.) Dan mag de dwerg uitzoeken met wie hij zou willen trouwen. Natuurlijk kiest hij voor de Infanta, en de Infanta speelt het spel mee.
Het wordt duidelijk dat de dwerg geen idee van zijn uiterlijk heeft. De Infant draagt haar kamermeisje Ghita op een spiegel aan de dwerg te geven. Als de dwerg geconfronteerd wordt met zijn eigen uiterlijk, stort zijn wereld in elkaar. Hij sterft van verdriet.
Librettist Georg Klaren schreef de opera Der Zwerg naar de novelle The Birthday of the Infanta van Oscar Wilde. Het thema lelijkheid intrigeerde Zemlinsky al lange tijd. Hij had Schreker in 1908 al om een libretto gevraagd over de tragedie van de lelijke man. Dit resulteerde in Die Gezeichneten die Schreker zelf op muziek zette.
In zijn eigen versie ruim tien jaar later week Zemlinsky af van het verhaal van Oscar Wilde: de Infanta is geen kind meer maar een jonge (wrede) vrouw. En de dwerg is geen charmant monster maar een complexe en geciviliseerde persoonlijkheid. Men mag graag in dit verband de anekdote ophalen dat Alma Mahler (toen nog Alma Schindler) Zemlinsky had afgewezen vanwege zijn lelijkheid. Zij noemde hem in haar memoires "een verschrikkelijke dwerg".