Componist: Gaspare Spontini
Librettist:
(Victor-Joseph) Etienne de Jouy
Première: 28-11-1809 te Parijs
In de hevige strijd tussen belegerde Mexicanen en binnenvallende Spanjaarden worden drie Spaanse gevangenen opgeofferd - waaronder Alvar, de broer van generaal Fernand Cortez. Maar de Mexicaanse koning Montézuma en zijn commandant Télasco dwarsbomen dit om Alvar als gijzelaar te gebruiken in de strijd tegen Cortez.
Amazily, zus van Télasco, vertelt haar minnaar Cortez over de gebeurtenissen en probeert tevergeefs te bemiddelen tussen de vijandelijke partijen. Ondertussen heeft het Mexicaanse volk zich tegen Montézuma gekeerd en is van plan om Alvar op te offeren. De hoofdstad staat op het punt om in de vlammenzee op te gaan maar dan weet Cortez de overwinning op zijn naam te schrijven en kan hij na de verovering van Mexico zijn vrijgevigheid kan tonen.
Na zijn triomfen met de opera La Vestale kreeg Gaspare Spontini de opdracht om een opera te schrijven over de historische figuur Hernán Cortés, de man die Mexico veroverde begin 16e eeuw. Napoleon zelf stelde de componist het onderwerp voor. Want een opera over deze veroveraar lag perfect in lijn met zijn keizerlijke politiek. Fernando Cortez was voor Napoleon een effectief politiek instrument om zijn keizerlijke onderneming in Spanje te bepleiten: een historische transpositie van de Spaanse verovering van Mexico naar de Napoleontische bezetting van Spanje, waarbij de liberale en humanitaire gevoelens van Cortez positief afstaken in vergelijking tot het fanatisme van de Mexicanen.
Met deze opera markeerde Spontini de overgang van de barokke opera met mythologische onderwerpen naar de grand opéra van de romantische periode. De oorlogszuchtige, heroïsche aspecten in Fernand Cortez zouden een vast onderdeel gaan vormen in het 18e-eeuwse Franse muziekdrama. Denk bijvoorbeeld aan de successen van Les Huguenots van Meyerbeer, La muette de Portici van Auber en Les Troyens van Berlioz.