Componist: Gioachino Antonio Rossini
Librettist:
Felice Romani
Première: 14-08-1814 te Milaan
Don Geronio zoekt bij de zigeunerin Zaida het antwoord op de vraag of zijn grillige vrouw Fiorilla nog wel van hem houdt. Dichter Prosdocimo zoekt onderwijl naar geschikt materiaal om een komedie te maken. Als hij hoort dat Zaida vroeger de geliefde van de Turkse vorst Selim was, denkt hij dat hij een goed verhaal heeft gevonden. En jawel, Selim komt zojuist aan in de haven. En wordt onmiddellijk verliefd op Fiorilla die door Don Geronio en bewonderaar Narciso met jaloerse blikken wordt gevolgd. Als Selim en Zaida elkaar op een avond ontmoeten, herkennen zij elkaar. Nu wordt Fiorilla jaloers. De dichter is zeer tevreden over al deze verwikkelingen.
Selim wil Fiorilla van Don Geronio kopen. Deze wijst het aanbod echter af. Prosdocimo begint een intrige: bij een gemaskerd bal moet iedereen in Turks kostuum verschijnen. Fiorilla houdt daarbij Narciso voor Selim. Zaida omarmt Selim en Fiorilla ligt in de armen van Narciso. Alleen Don Geronio blijft over. Dit bevalt de dichter niet en hij grijpt nog één keer in. Ten slotte varen Selim en Zaida met de boot weg, Fiorilla en Don Geronio verzoenen zich met elkaar en Narciso blijft alleen achter.
Il turco in Italia is één van Rossini's grappigste maar meest genegeerde werken. Het werk zit vol ingenieuze en verfrissend gecomponeerde vindingrijkheid. Het is Rossini's eerste samenwerking met Felice Romani - de librettist van Bellini - die perfect Rossini's voorliefde voor pastiche en parodie aanvoelde. Hij voorzag in een commedia dell'arte scenario dat Rossini royaal de kans gaf om de tradities belachelijk te maken die hij ooit hielp te cultiveren. De plot van Il turco in Italia is heerlijk wellustig. Onder de vele hoogtepunten van het werk wordt het duet tussen Don Geronio en Selim - waarin de Turkse vorst probeert de oude echtgenoot te overtuigen zijn vrouw te verkopen - beschouwd als één van de meesterwerken van de componist.