Componist: Claudio Monteverdi

Librettist: Giovanni Busenello

Première: seizoen 1642-1643 te Venetië

Korte inhoud

Voorafgaand aan de opera betwisten in de Proloog Fortuna, Virtu en Amore elkaar de almacht over goden en mensen. Amore wint de strijd en belooft nog die dag te laten zien waartoe zijn macht in staat is.

De Romeinse keizer Nero is verliefd op de courtisane Poppea; hij wil zijn nieuwe vrouw maken en zijn wettige echtgenote Ottavia verstoten. Nero's leermeester Seneca levert moralistisch en politiek commentaar en moet zijn tegenstand met gedwongen zelfmoord bekopen. De wanhopige Ottavia besluit Poppea te laten vermoorden en dwingt Ottone, Poppea's voormalige geliefde, door middel van chantage om de aanslag te volbrengen. Ottone doet dit samen met Drusilla, die hij destijds voor Poppea verlaten heeft. Verscheurd door liefde en wrok besluipt Ottone, gehuld in Drusilla's mantel, de slapende Poppea. De moord wordt echter verijdeld door Amore, die belooft ervoor te zorgen dat Poppea diezelfde dag nog tot keizerin wordt gekroond.

Drusilla, wier mantel herkend is, wordt opgepakt en naar Nero gebracht, die haar scherp ondervraagt. Om Ottone te beschermen neemt zij alle schuld op zich. Als Ottone dit hoort, vertelt hij de ware toedracht. Otone wordt verbannen, en als beloning voor de door haar betoonde trouw mag Drusilla hem vergezellen. Nero heeft nu een goede reden om Ottavia te verstoten en verbant haar voorgoed uit Rome. Poppea wordt tot keizerin gekroond, en in een euforisch slot duet bezingen Nero en Poppea hun liefde.

Toelichting

Hoewel de vraag naar de oorspronkelijke gedaante van deze compositie vooralsnog onbeantwoord blijft, staat Monteverdi’s auteurschap buiten kijf. L'incoronazione di Poppea is de eerste opera die op een historisch gegeven gebaseerd is – een wereldlijke handeling, waarin aan goden echter nog wel een rol is toebedacht. Centraal staat de Romeinse keizer Nero, die zijn vrouw Octavia verstoot om met de courtisane Poppea te kunnen trouwen. Dat een courtisane tot keizerin wordt gekroond, is aan het ingrijpen van de mythologische figuur Amor te danken. Geen van de personages wordt onverdeeld positief gekenschetst. Toch klinkt aan het slot een van de mooiste liefdesduetten uit de operageschiedenis.