Mattheus Passie (kerkmuziek)

Componist: Orlando di Lasso

Première: gecomponeerd in 1574-1575 te München

Toelichting

Ofwel Passio Domini Jesu Christi secundum Matthaeum, zo luidt de volledige titel van de passie die Orlando di Lasso schreef naar het evangelie van Mattheus. Vier passies schreef de componist, maar zijn Mattheus Passie was de meest succesvolle. Tijdens zijn leven werd het werk al twee keer uitgegeven en ook na zijn dood in 1594 bleef het werk uitgevoerd worden. Bovendien vormde de passie een rolmodel voor veel componisten na hem.

De passies van Orlando di Lasso passen in een lange traditie die uiteindelijk teruggaat tot de 4e eeuw na Christus. Vanaf de 13e eeuw werd het gebruikelijk de verschillende personages in het passieverhaal ook door verschillende zangers te laten reciteren, waarna langzamerhand meerstemmigheid de norm werd. Behalve de teksten van de evangelist en van Christus, die werden altijd eenstemmig gezongen (op Gregoriaanse melodieën). Zo varieert Orlando di Lasso met twee- of driestemmigheid voor Pontus Pilatus, Petrus en de hogepriester. Wanneer er sprake is van het volk (de zogenaamde 'turbae'), schreef Orlando di Lasso voor een vijfstemmig en in een enkel geval zelfs voor een zesstemmig koor.

Waarin de passies van Orlando di Lasso (en dan vooral de Mattheus Passie en de Johannes Passie) verschillen van zijn tijdgenoten, is de grote aandacht voor de tekst en tekstuitbeelding.