Rosenkranz-sonates (kerkmuziek)

Componist: Heinrich Ignaz Franz Biber

Première: ca 1676 geschreven te Salzburg

Korte inhoud




Toelichting

'Of all the violin players of the last century Biber seems to have been the best', aldus Charles Burney, de 18e-eeuwse chroniqueur van het muziekleven, in 1789. Toch zal deze beroemde Engelse muziekcriticus het belangrijkste werk van Biber niet gekend hebben. Dat lag ruim twee eeuwen verborgen voor de buitenwereld, in een bibliotheek in Zuid-Duitsland. Het gaat hier om de Rosenkranz-sonates, waarvan maar één exemplaar bewaard is gebleven. Een prachtig exemplaar, waarbij alle 15 sonates en de afsluitende Passacaglia een kopergravure hebben gekregen.

Het meest verbazingwekkende aan de Rosenkranz-sonates is dat voor elke sonate de viool anders gestemd moet worden (scordatura heet deze techniek). Hierdoor kon Biber heel experimentele samenklanken verwezenlijken wat de dramatiek van de sonates enorm verhoogt. Door het verstemmen verschiet een viool letterlijk van kleur. Soms aangenaam zoals in de Kroningssonate en soms droefgeestig als in het Lamento en de Kroningen met de doornenkroon.

Het werk wordt afgesloten met een Passacaglia, een variatiereeks op een dalend motief van vier noten. Deze baslijn wordt 'eindeloos' herhaald (om het eeuwige weer te geven); de variaties vormen voor de violist een ware uitdaging. Deze Passacaglia is als voorloper van Bachs Chaconne te beschouwen.