Parma

Woensdag 15 oktober vliegen we aan het eind van de ochtend naar Bologna, vanwaar we per touringcar naar Parma doorreizen. Hier vindt ieder najaar het Verdi Festival plaats, met niet alleen voorstellingen in Verdi's favoriete Teatro Regio maar ook in het nabijgelegen Busseto, het stadje waar Verdi de basis voor zijn muzikale opleiding kreeg. Het thema van het festival is dit jaar Verdi & Shakespeare. Verdi zocht tijdens zijn carrière constant naar nieuwe, goede onderwerpen, maar een aantal dichters en toneelschrijvers komt meermaals terug als bron voor zijn opera’s. Friedrich von Schiller staat bovenaan met vier opera's (Giovanna d’Arco, I Masnadieri, Luisa Miller en Don Carlos), maar volgens eigen zeggen was William Shakespeare zijn favoriete toneelschrijver. Diens werk diende als inspiratiebron voor drie van zijn meesterwerken die tijdens editie allemaal te horen zijn.

Donderdag 16 oktober verkennen we met een gids de binnenstad van Parma. Absoluut hoogtepunt is de kathedraal met de beroemde achtkantige doopkapel, waarvan vooral het plafond opzien baart. Maar ook het Piazza Garibaldi en het Verdi-monument op het Piazza della Pace zijn zaken die u gezien moet hebben.
In het Teatro Regio di Parma prijkt vanavond de opera Falstaff op het affiche van het Verdi Festival. Rossini merkte ooit op dat Verdi 'te melancholiek en te serieus' was om een komedie te kunnen schrijven. Verdi’s rake antwoord kwam pas aan het eind van zijn leven. Op zijn tachtigste jaar ging zijn opera Falstaff in Milaan in première, een werk dat getuigt van een geestigheid en een 'joie de vivre' die men eerder van een jongeman zou verwachten. Een opera ook die als illustratieve ondertitel de uitdrukking 'boontje komt om zijn loontje' had kunnen meekrijgen.

Vrijdag 17 oktober rijden we 's middags via Verdi's geboortegrond in Le Roncole naar Villa Verdi in Sant'Agata, een prachtig landgoed waar Verdi een groot deel van zijn leven woonde. In het Teatro Giuseppe Verdi in Busseto staat vandaag de opera Macbeth op het programma, Verdi's tiende opera. Deze opera, naar het gelijknamige werk van Shakespeare, vormde een belangrijke schakel in zijn oeuvre. Hier laat Verdi voor het eerst de belcantotraditie los. De handeling van de opera loopt door, zonder onderbrekingen voor aria’s, waarmee de componist benadrukt dat het drama centraal staat. Macbeth was in 1847 een groot succes in Italië en daarbuiten. Later maakte Verdi nog een Franse versie voor Parijs. In Busseto staat – uiteraard – de Italiaanse versie op het programma.

Zaterdag 18 oktober bezoeken we de Galleria Nazionale. De basis voor dit museum (met werken van Corregio, Leonardo de Vinci en Fra Angelico) is gelegd door de familie Farnese, in de renaissance veruit de belangrijkste familie in Parma. Door verhuizingen en oorlogen raakten de familie-bezittingen verspreid door heel Italië, maar dankzij kordaat optreden van de hertogin Marie Louise in de 19e eeuw keerde een deel van de kunstcollectie terug naar Parma. Aan het eind van de middag staat in het Teatro Regio een uitvoering van Verdi’s Messa da Requiem op het programma, gekscherend ook wel 'Verdi’s beste opera’ genoemd, door het opera-achtige karakter van het werk.

Zondag 19 oktober krijgen we een rondleiding in het Museo Glauco Lombardi, een schatkamer vol geschiedenis en kunst. Het biedt een boeiende reis door de 18e en 19e eeuw. Het museum dankt zijn bestaan aan de passie en toewijding van Glauco Lombardi, een man wiens levenswerk bestond uit het behouden en vieren van de rijke geschiedenis van Parma. Lombardi verzamelde zorgvuldig artefacten uit het Bourbon-tijdperk en de regeerperiode van Marie Louise, zodat deze waardevolle overblijfselen van het verleden niet verloren zouden gaan. Zijn inspanningen leidden uiteindelijk tot de oprichting van het museum, dat in 1961 zijn deuren opende in het Palazzo di Riserva.
Vanavond staat de laatste Shakespeare-opera van deze reis op het programma: Otello. Nadat hij een paar jaar had nagedacht over een plan om een opera op Shakespeares tragedie King Lear te componeren, verlegde Verdi in 1879 zijn aandacht naar een ander drama van Shakespeare: Othello. Arrigo Boito droeg daartoe een uitermate verfijnd libretto bij: een kunststuk op zich.

Maandag 20 oktober vliegen we in de loop van de dag vanaf Bologna terug naar Nederland.