Arnold Schönberg (componist)

(13 september 1874 - 13 juli 1951)

Arnold Schönberg werd op 13 september 1874 in Wenen geboren. Schönberg groeide op in een joods gezin. Zijn vader, die koopman was, had een Hongaarse achtergrond, zijn moeder kwam uit Tsjechië. Op achtjarige leeftijd begon hij met vioollessen en kort daarna schreef hij al zijn eerste composities. Op vijftienjarige leeftijd overleed zijn vader, waardoor het gezin in grote financiële problemen kwam. Twee jaar later werd Schönberg bediende bij een bank die kort daarna failliet ging. Dit deed Schönberg besluiten zich verder op de muziek te richten. Hij nam contrapuntlessen bij Zemlinsky en trouwde met diens dochter.

Met vrienden richtte Schönberg een ensemble op en daarnaast speelde hij in een amateurorkest. Om in zijn levensbehoeften te voorzien, hield hij zich bezig met het leiden van arbeiderskoren en het orkestreren van operettes. Ook werkte Arnold Schönberg enige tijd in de cabaretwereld.

In 1899 schreef hij zijn eerste belangrijke compositie, het strijksextet Verklärte Nacht. Schönberg zette al in zijn vroege werken de eerste stappen in de ontwikkeling van de chromatiek. Dit zou in 1908 uiteindelijk leiden tot het volledig loslaten van de harmonie die gebaseerd is op drieklanken en de tonaliteit.

In 1903 vestigde Schönberg zich als componist, leraar en dirigent in Wenen. Tot zijn leerlingen behoorden onder meer Alban Berg en Anton Webern. Dissonantie begon steeds meer onderdeel uit te maken van zijn composities. Tussen 1908 en 1912 ontstonden atonale werken als Erwartung, Fünf Orchesterstücke en Pierrot Lunaire. Deze revolutionaire werken kregen veel kritiek te verduren, maar Arnold Schönberg geloofde dat tonaliteit plaats moest maken voor andere vormen van expressie en ging onverstoord door.

Rond 1923 noemde hij zijn muzikale theorieën het "Twaalftoonsysteem" (dodecafonie). Vanaf deze tijd schreef Arnold Schönberg nagenoeg alleen nog streng dodecafone werken. De belangrijkste werken van na 1923 zijn de opera's Von heute auf morgen en de onvoltooide Moses und Aron.

In 1933 ontvluchtte Schönberg Europa en vestigde zich in de Verenigde Staten van Amerika. Daar gaf hij onder andere colleges aan de universiteit van Hollywood. Hij overleed in 1951 in Los Angeles.

Karita Mattila in de Gurre-Lieder van Arnold Schönberg

Meer videos: