Maandagavond 11 februari 2019 had ik de eer en het genoegen om aanwezig te mogen zijn bij de Season Preview die de Nationale Opera en Ballet organiseerde voor hun donateurs. Gezeten op de eerste trap bij binnenkomst van het Muziektheater waren we met zo’n tweehonderd aandachtige luisteraars in afwachting van wat het volgende operaseizoen ons zou gaan brengen. Ons werd op het hart gedrukt dat de informatie onder streng embargo verstrekt werd, en of we vooral maar niet wilden twitteren. Inmiddels is de informatie openbaar gemaakt, dus is het tijd voor een verslag mijnerzijds. Het seizoen werd gepresenteerd in een ontspannen interview-vorm. Chef-dramaturg Luc Joosten bevroeg (niet al te kritisch) zijn baas, de nieuwe operadirecteur Sophie de Lint, en balletdirecteur Ted Brandsen.
Met een jaloersmakend gemak en extreem benaderbare en naturelle uitstraling vertelde Sophie de Lint over haar transformatie. Vanuit het ‘strenge’ Zürich was ze beland in het ‘vrije’ Amsterdam. De stad waar alles kan, maar waar er ook veel ongeschreven regels zijn. Die was ze nu aan het leren. Ze verontschuldigde zich ervoor dat het gesprek nog wel in het Engels plaats vond. Maar op een eerdere bijeenkomst heeft ze al beloofd over een jaar dit soort bijeenkomsten in het Nederlands te doen. Eerlijk gezegd heb ik een dergelijke belofte nooit uit de mond van haar voorganger Pierre Audi gehoord. Erg ontwapenend dus!
Sophie de Lint is uitstekend ingevoerd in de operawereld en je merkt aan alles dat opera ook haar echte passie is. Ze wil het kunstenaars mogelijk maken hun dromen te verwezenlijken. Daarmee stelt ze zichzelf op als een facilitator en niet als een maker, zoals Audi dat deed. Dat heeft natuurlijk zijn weerslag op het samenstellen van de programmering. Welke dat precies zal zijn, zullen we pas de komende jaren te weten komen. Operaprogrammeringen liggen jaren vooraf al vast, dus het grootste deel van het komende seizoen zal nog uit de koker van Pierre Audi zijn gekomen.
Haast vergeten titels eindelijk terug in Amsterdam
Sophie de Lint trapte de preview af met twee titels die al enkele decennia niet meer bij het Nationale Operagezelschap te zien zijn geweest. Toen ze het woord Nabucco noemde, ging er een “ooohhh” door de ruimte. Deze hit van Verdi is in Nederland bijna een operarariteit geworden, en Sophie de Lint was trots om de grote troef van het huis – het operakoor – in dit stuk te kunnen laten schitteren. In een bijzin refereerde ze eraan dat het opvallend was dat haar vroegere baas in Zürich – Andreas Homoki – de regie zal voeren. De muzikale leiding is in handen van Maurizio Benini.
Twee andere vergeten titels (althans in Amsterdam) komen samen in de traditionele ‘double bill’ (synoniem voor twee opera’s op één avond): Pagliacci en Cavalleria Rusticana. Het zal de operakenner gelijk opvallen dat de volgorde omgekeerd is in vergelijking tot de traditie. Dat biedt ruimte tot speculatie over wat de regisseur Robert Carsen hier mee wil gaan zeggen. De ondertitel die de DNO hier zelf aan heeft gegeven, licht al een klein tipje van de sluier op: “Theater of het echte leven”. Sophie de Lint beloofde dat Carsen op zoek gaat naar de rol van theater maken en toneelspelen in het leven van alledag. Dirigent is Sir Mark Elder. In de bezetting vallen de namen van Anita Rachvelishvili (Santuzza) en Brandon Jovanovich (Canio) gelijk op!
Met drie andere titels maakte de operadirecteur duidelijk welke luxe positie de Nationale Opera heeft: operaproducties laten begeleiden door specialistische toporkesten. Wat te denken bijvoorbeeld van het Concertgebouw Orkest in een nieuwe productie van Rusalka van Dvořák (dirigent: Jakub Hrůša – regisseur: Philip Stözl). Of Rossini’s La Cenerentola begeleid door het Nederlands Kamerorkest (dirigent: Daniele Rustioni – regisseur Laurent Pelly – met stertenor Lawrence Brownlee). De barokspecialisten van Concert Köln spelen de opera Rodelinda van Händel (dirigent: Riccardo Minasi – regisseur: Claus Guth).
Afscheid chef-dirigent Mark Albrecht
Chef-dirigent Mark Albrecht heeft aangegeven na 10 jaar werkzaam te zijn geweest bij de Nationale Opera zijn muzikale uitdagingen ergens anders te gaan zoeken. Hij neemt afscheid met één van zijn lievelingsstukken: Die Frau ohne Schatten. Je kunt je afvragen of deze opera in de recente 30-jarige geschiedenis van de Nederlandse Opera niet oververtegenwoordigd is. Het betreft hier immers al de derde productie. Bovendien zijn er nog veel andere mooie werken van Richard Strauss die hier nog niet zijn gespeeld. Maar goed, het is leuk speelgoed voor top-dirigenten en veel regisseurs willen vaak ook iets met dit stuk vertellen, dus in zoverre kan ik het wel begrijpen. Het belooft wel een spannende productie te worden met de regie van Katie Mitchel, die dit jaar al een rauwe Jenůfa afleverde in het Amsterdamse operahuis. Tevens verheug ik me in deze opera zeer op de optredens van Elza van den Heever (Kaiserin), Michaela Schuster (Die Amme) en Irène Theorin (Die Frau).
Uiteraard zal het seizoen ook bestaan uit een aantal reprises: Così fan tutte (regie: Wieler & Morabito – dirigent: Ivor Bolton), Die Walküre (regie: Pierre Audi – dirigent: Marc Albrecht) en Carmen (regie: Robert Carsen – dirigent: Andrés Orozco-Estrada – en met 400 figuranten!!). Naar mijn mening niet meest spraakmakende producties die de opera heeft gemaakt de afgelopen jaren. Maar deze opera’s hebben wel een aantal zangers op de bezetting staan die het interessant maakt om de opera nog eens te gaan bekijken. Denk aan Ian Peterson en Eva-Maria Westbroek als Siegmund en Sieglinde in Die Walküre, aan Thomas Oliemans als Don Alfonso en aan de hyper verleidelijke J’Nai Bridges als Carmen in Carmen. Hoe verleidelijk deze prachtige donkere dame kan zijn en kan zingen, kregen we te horen tijdens een muzikaal intermezzo waar ze natuurlijk de Habanera van Carmen zong. Met een roos tussen haar tanden!
Opera Forward Festival
De doorslaggevende reden voor Sophie de Lint om naar Nederland te komen was het Opera Forward Festival. Inmiddels maakt dit kleine festival een vast bestandsdeel uit van het jaarseizoen van de Nationale Opera. Veel nieuwe opera’s waren hier de afgelopen edities al te horen. En volgend jaar wordt het eerste lustrum gevierd. Speciaal voor dit feestje en op maat gesneden voor de Nationale Opera Studio presenteert Willem Jeths (componist des Vaderlands) zijn nieuwe opera Ritrato over de steenrijke Luisa Casati Stampa di Soncino die een woest society-leven leidde en zich omringde met vooraanstaande kunstenaars.
De hoofdtitel tijdens het Opera Forward Festival is Weills Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny. Ik ben zelf zeer verguld met deze titel. Er zijn maar weinig opera’s die op zo’n ingrijpende (haast lelijke) manier toeschouwers met hun neus op het feit drukken dat het leven meer is dan glitter & glamour (misschien was dat een goede waarschuwing voordat we werden uitgenodigd voor een glaasje champagne). Op papier ziet deze productie er misschien wel het meest veelbelovend uit van het hele seizoen: Markus Stenz dirigeert, Ivo van den Hove is de regisseur (waar haalt die man de tijd vandaan) en oude rotten in vak als Doris Soffel en Sir Willard White staan naast vele andere toppers staan voor een avond muziektheater van het allerhoogste niveau!
Naast al het opera- en muziekplezier dat ik volgend seizoen tijdens onze reizen zal beleven, weet ik zeker dat ook de Nationale Opera een belangrijke factor in mijn culturele leven in het komende jaar zal zijn. Ik wens Sophie de Lint alle succes en geluk!
Overeenkomstige titels in het aanbod van MUSICO Reizen:
- Nabucco in Hamburg
- Eva-Maria Westbroek als Kundry in Berlijn
- Così fan tutte in Salzburg
- Carmen in Parijs en in Verona
Lees het programma van de Nationale Opera op https://www.operaballet.nl/nl/programma/opera?filter=543
Remco Roovers